Artikkelen handla om nokre nordmenn som hadde klatra dette fjellet i dei sørvestligaste franske alpane. Dei valde ruta Visite Obligatoire, ei fullbolta rute rett opp den imponerande sørveggen. Ruta har vedvarande klatring i eit drøyt dusin bratte taulengder. Det er også fleire andre flotte ruter i sørveggen, dei fleste naturleg sikra. Klatrekjendisen Arnaud Petit beskriv aiguillen i ei bok som «an arrow of uncertain equilibriums» – ganske så treffande.
«Etter dette har profilen av aiguillen vore brennmerka på netthinna og turen dit stått øvst på bøttelista.»
Seinare las eg ein artikkel der ein engelsk klatrar karakteriserer aiguillen som «The Everymans Cerro Torre». Utfordrande klatring på ein bombefast, nesten utanomjordisk gigantisk granittpinakkel trigga meg meir og meir. Etter dette har profilen av aiguillen vore brennmerka på netthinna og turen dit stått øvst på bøttelista. Men eg måtte ha turfølgje og klatreform på plass om det skulle gå!
I fjor haust posta eg eit bilete av Aiguille Dibona på Facebook. Responsen var umiddelbar! Biletet hadde tydeleg tilsvarande hypnotiserande effekt på andre i klatremiljøet i Volda! Plutseleg var vi fire som sette av ei veke i juni til prosjektet. Stig var som vanleg positiv, sjølv om han (heilt korrekt) påpeika at juni var risikabelt tidleg. Men som Stig ofte seier: «Vi må hugse at vi alltid har flaks!» Straks målet var sett, vakna treningsiveren i oss alle. Sjeldan har det vore klatra så mykje i dei lokale klatrefelta Toskefloget, Nedstefeltet og Beachen og i dei fantastiske veggane i Molladalen.
Les også: Slik blir du en bedre buldrer
«Vi må alle gi Stig rett då han klinkar til med: «Steik for ein flaks vi har!»
TOPPEN: Klatreglede på 3131! Hal-vor og Jon på toppen like før snøbyger kapslar inn fjellnåla. Foto: Eirik Vaage
Refuge des Soreiller ligg ved foten av aigullen, på 2730 moh og held ope frå medio juni til medio september. Hyttevert Martine Turc er førstebestigar av mellom anna Visite Obligatoire. Ho klatra ruta saman med mannen sin i 1988 medan ho var gravid. Under bestigninga masa ho visstnok så mykje om ein obligatorisk svangerskapskontroll som ho måtte rekke, at ruta vart heitande akkurat det. Ho veit alt om klatrerutene, men er kanskje ikkje så kulinarisk interessert skulle det vise seg. Beste føraren for området skal være Parois de legende av Arnaud Petit (om du kan fransk). Den hadde ikkje vi.Vi tek base i Chamonix. Frå Chamonix er det 3,5 time køyring til landsbyen Les Etages der stien startar. Der ventar ein «hutclimb» (anmasj til hytta, red. anm) på ca 2-3 timar til Refuge des Soreiller ved foten av sørveggen på målet vårt. Vervarsla er gjennomgåande elendige i alpane den veka vi er her. Likevel greier vi å overtyde oss sjølve om at vi har eit vervindauge søndagen som vi må nytte. Oppildna av ein telefonsamtale med hytteverten som melder om brukbare tilhøve, hoppar vi i leigebilen.
«Vi sit i boblejakke og frys i matsalen og spekulerer på om vi har tatt oss vatn over hovudet med å klatre den mektige granittkolossen utanfor hytta.»
Vi kjem opp til Soreiller-hytta i 7-tida på kvelden, kalde og slitne, på opningsdagen for sesongen. Standarden på hytta er enkel. At fru Turc har jobba der alle sommarane i snart 30 år utan å få lyst til å lage ein liten sofakrok eller peis, eller henge eit fint bilete på veggen, er overraskande. Men dette er gjengs for alpehyttene, og kanskje spesielt dei franske. Sjølv om middagen ikkje smaker stort, er den lett å få ned. Vi sit i boblejakke og frys i matsalen og spekulerer på om vi har tatt oss vatn over hovudet med å klatre den mektige granittkolossen utanfor hytta. For å gni det inn, kjem Martine med ei suboptimal vermelding for morgondagen, som ein knyttneve i magen. God natt! Vi søv uroleg til klokka 7. Men med anmarsj på 10 min og estimert klatretid på 4-5 timar til toppen, er det greitt med sein start. Matlysta er dårleg etter ei natt med lite søvn. Energibarar, knusktørr loff og éin liter drikke på kvar får bli med i sekken.
Les også: Vår test av klatreseler
NYDELEG: Starten på 11. taulengda (6a) byr på små utfordringar for Stig, men det ventar tyngre flytt lenger oppe. Foto: Eirik Vaage
Halv ti står vi på innsteget og vi har den 350 meter høge sørveggen for oss sjølve. Været er nydeleg, temperaturen omlag 10 grader og veggen tørr. Stig smell til som vanleg: «Vi har pinade alltid flaks!» Halvor og eg går i gang på Visite Obligatoire (6a+), medan Eirik og Stig går tradruta Voie Madier (6a). Rutene går stort sett parallelt rett opp midten av den bratte sørveggen. Begge er solide ruter, men Visite obligatoire er meir vedvarande tung med minst 9 av 13 taulengder på 6a. Ho går også for å være sporty bolta, og noko hard for graden. Heldigvis viser dette seg å være lett overdrive, synest vi. For sikkerheits skuld tek vi likevel med eit sett aliens, men dei vert stort sett hengande på selen.
Eg startar med første taulengd som har ein vertikal start og deretter går over på eit bratt sva, over to taulengder. Avstanden mellom boltane er heldigvis mindre enn rykta skal ha det til. Sola har allereie kyssa granitten slik at vi aldri blir kalde på hendene. På det meste er det omlag 6-7 meter mellom boltane, slik at det stundom er vanskeleg å sjå neste bolt før du har klatra eit par meter frå den førre. Men det blir aldri verkeleg utpsykande. Og boltane er fine og solide, og greitt plasserte frå eit sunnmørsk perspektiv. Ein skal jo heller ikkje sløse med boltane. Alle standplassar har to gode boltar linka med kjetting, og med rappellring. Å snu ved behov er altså ikkje noko problem.
Halvor leder partallstaulengdene, i god stil. Han er velsigna med konstitusjonelt god psyke, og klatrar sikkert og komfortabelt på led. Svaa tek fort slutt, og det bratnar til. Taulengdene 3-6 er vertikale og vedvarande. Standplassane er stort sett gode og komfortable. Sjølv om bergarten er god gammaldags granitt, er det likevel noko eksotisk og unorsk over klatringa, med mykje struktur og uvande formasjonar i fjellet som gir varierte rørsler og artig klatring. Ein må nytte beina godt, noko som er heilt greitt, då friksjonen er fantastisk. Taulengd 5 reknast som crux-taulengda (6a+), og er ein 40 meter lang vertikal draum. Her dominerer dei karakteristiske kannelurane terrenget. Dette er lange vertikale ribber i fjellet, forma av rennande vatn gjennom tusenvis av år. Eg hadde lese mykje om kannelurane på førehand, og budd meg på mykje uvand pinching og stemming. Men frykta viser seg igjen å vere ubegrunna. Vi har jo alltid flaks. Kannelurane er morosame og enkle å klatre på. Du manglar aldri tak. Dei vertikale linjene driv oss jamnt og effektivt oppover.
Les også: Opp El Capitan
GRANITT: Eirik storkoser seg på ei av dei mange 5b taulengdene. Foto: Stig Helset
Stig og Eirik går altså Madier-ruta (førstebestigen i 1937). Ho følgjer ei tiltrekkande opplagt linje litt til høgre for Visite Obligatoire. Ruta er stort sett naturleg sikra. Som kuriositet har den på andre taulengd ein granittunnel på 20 meters lengd. Ruta har velsikra variert klatring på glimrande fast fjell. Båe rutene kan anbefalast på det varmaste!
Taulengd 7 på Visite Obligatoire byr på eit enklare svaparti mellom hovud- og toppveggen. Her treff vi dei andre igjen, og tek ein pause. Stig og Eirik vel då å klatre slutten av Visite Obligatoire saman med oss. Dei er i fyr og flamme etter fantastisk klatring opp Madier-ruta.
Så krummar Halvor og Eirik nakken og leder svakt overhengande 40 meter opp taulengd 8. Ei heftig og fantastisk taulengd – Martine Turc si favoritt-taulengd – der eksponeringa aukar frå luftig til ultraluftig. Dei små alperavnane svever få meter over oss og leikar seg i den milde brisen som no aukar på. Det er lett å identifisere seg med fuglane i dag, vi har hatt rikeleg med luft under vengane heile dagen. Samstundes går veret frå blått til grått, men framleis er temperaturen god. Tynn dunjakke blir verande i sekken.
Les også: Pinaklenes dal
OVERHENG: Delikate flytt rundt overhenget er unnagjort. Halvor på toppen av 6. taulengde på Visite Obligatoire. Foto: Jon Olav Backer Hjorthaug
Eg hadde sett for meg dei siste taulengdene som eit antiklimaks ettersom terrrenget flatar ut mot spissen på nåla. Ryggen smalnar av mot toppen, og alle rutene i sørveggen fusjonerer difor i toppartiet. Klatringa er på ingen måte over før du står på toppunktet. Vi når toppen i totida, og feirer med loff og vatn. Som ved eit under smakar det nydeleg! Det er jubel, fotosession og rein eufori. Toppunktet er på størrelse med ein tosetars sofa, med fleire hundre meter vertikalt stup på båe sider. På vimeo kan du sjå film av to basehopparar i wingsuit som står rygg mot rygg på toppen og hoppar til kvar si side, suser rett over Soreillerhytte og ned dalen til skjermen trekkast over parkeringsplassen. Det hadde vore noko.
Skydekket har no senka seg nesten ned til oss på toppunktet (3131 moh). Det er snøfnugg i lufta. Returen er rask og enkel via 2 rappellar ned på baksida. Deretter er det joggesko-glissade ned dei mjuke snøfelta langs vestsida til hytta. Der får vi gratulasjonar av Martine, og også postkort frå 80-talet av nåla og snasne klatrarar i korte shortsar og lange kvite sokkar. Vi takkar henne for ruta, og ser at ho blir rørt. I det vi småjoggar ned mot bilen, byrjar regnet å pumpe ned. Vi må alle gi Stig rett då han klinkar til med: «Steike for ein flaks vi har!»
SNØVÊR: Jon på stand-plass med raskt skiftande vêr i bakgrunnen. På tide å komme seg opp før snøvêret sett inn. Foto: Stig Helset
