Vinterklatring på Store Skagastølstind

Pakkinga er ein prosess som mest av alt liknar behandlinga av den liturgiske musikken i Den Norske Kyrkja si siste liturgireform – eit fullstendig frislepp av alt, fylgt av eit lettare panisk forsøk på å få isøkser, tau, selar, bankeboltar, øl, pasta og grønsaker inn i eit ordna system igjen.

Til slutt fordeler vi ein sekk ved. Eg ser ironien i å kjøpe dyrt lettvektsutstyr for så å ta med ein sekk ved opp til 1752 meter over havet. Men berre tanken på det nye 250-grams oppblåsbare liggeunderlaget gjer at sekken kjennest lettare enn nokon gong idet vi passerer brua og tek fatt på stien innover Skagadalen.  

Nokre fjell er meir fjell enn andre fjell, skriv Stein Mehren. Og fjella som reiser seg rundt oss er slike fjell. Fjell med ei slags mytisk tiltrekningkraft. Fjell med historie og dragning. Og her inne, løynd i skodda, tronar Majesteten sjølv. Ikkje som primus inter pares, den fremste blant likemenn. Men som Imperator – som keisaren tronar over senatet eller som monarken tronar over hoffet.

Vi passerer Tindeklubbhytta, denne sivilisasjonen sin siste utpost, idet det såvidt byrjar å skumre. Herifrå endrar terrenget seg. Det kjennest som å gå over ein dørstokk. Fram til hytta er det god sti, hit kan du gå på søndagstur, fjella er framleis litt på avstand, du har fremleis din frie vilje i behald.

Men innover langs vatnet kryssar du dørstokken til kjempane. Her er du i deira varetekt, og under påverknad av krefter utanfor deg sjølv og langt sterkare enn viljen. Fjella og breane tårnar seg opp, steinane er svarte og glatte og toppa med rim.

Det er vakkert og overveldande på ein gong. Som om nokon har slått av fargane, utanom på vatnet under oss. Berre svart og kvitt og grønt. Og ei kjensle av å plutseleg vere små. Som å nærme seg ein kongeleg.  

Lyden av stegjan mot is. Den kalde og klare lufta. Fjella som enorme skuggar over oss i natta. Lyset frå lyktene våre som flakkar rundt og av og til kastar korte glimt oppover dei svarte fjellsidene. Nokre få einslege stjerner der oppe. Bandet som nærmar seg. Og til slutt, det velkjende synet av steinmurane på Skagastølsbu. 

Vi er framme. 

Hytta på Bandet har inga nødbu. Den er ei nødbu. Difor er veden innelåst, om du vil fyre, får du bære sjølv. Tidlegare har hytta vore prega av eit svært vérhardt klima og manglande vedlikehald.

Likevel har det alltid kvilt ei eventyrstemning over hytta, eg har fleire gongar site her oppe med gode kameratar og kjent skjelvingar gå gjennom kroppen, dels frå kulden og dels frå klatrehistoria som kviler over staden. Men dette besøket skal bli annleis.

Det har aldri før vore så koseleg på hytta på Bandet - faktisk så koseleg at det skal det vise seg å bli eit problem for klatreplanane. Hytta er nemleg sett i stand, vindauget skifta, ny vedomn er på plass, vi mistenkjer til og med isolering i veggane. I alle fall tek det berre minutt før varmen frå omnen breier seg i hytta, og nokre få vedskier er nok til å halde temperaturen heile kvelden.

Eg veit ikkje kva som var bakgrunnen til Zappfe sitt spørsmål: «Og hvem kan for alvor tænke paa at anbringe det brede lag paa steder, hvor der snaut nok er plads til en eneste søkende sjæl?» Kanskje prøvde han å feire bursdag på ein alt for smal plass. I alle fall må vi etter kvart stille oss det same spørsmålet. 

For kvar går du om du er fem mann i laget og vil på tur frå Hytta på Bandet? 

Svaret er vel at denne turen ikkje eksisterer. Vi brukar laurdagen på å kome oss over Lovskard til Stølsmaradalsbreen og Austre Ringstind, og gjer fleire tabbar på ein dag enn ein bør gjere over ein tiårsperiode i alpint terreng.

Vi er rett og slett for mange, Hurrungane er ikkje eigna for barneselskap. Men vi kjem oss attende til Bandet idet det skumrar, og det er nett som den vesle steinhytta er beskytta av eit magisk skjold. Spenninga i kroppen renn av, og det brenn lystig i omnen langt utover kvelden.

Kanskje er det i veden. Eller i maten. Eller i sjølve veggane i hytta. Det er i alle fall umogeleg å kome seg opp til noko som liknar alpin start neste dag. Håvard og Jacob skal ned igjen for å rekke attende til Sunnmøre, Vidar har ikkje deadline på Austlandet før neste morgon, så han, eg og Henning skal prøve oss på Storen.

Men god stemning viser seg å vere neste utfordring, frukosten varer og rekk, og vi kjem oss ikkje avgarde før samstundes med Håvard og Jacob. Likevel – vi er fulle av pågangsmot, i dag er trass alt sjølve bursdagen min, og eg har ei slags oppdrift i heile kroppen. Dette kan då umogeleg ta så lang tid.

Det snør lett, vi ser ikkje så mykje, og finn på eit tidspunkt plutseleg ut kvifor Det falske hjørnet har fått namnet sitt. Etter ein retrett og derifrå og ein travers vestover finn vi til slutt det vi trur må vere svaa, og derifrå er vi over i klatremodus.

Det snør no tettare, sikta er tidvis berre på nokre få meter. Likevel går klatringa av ein eller annan grunn lett. Eg har ikkje klatra noko så skikkeleg med økser på svært lenge, men alle rørsler kjennest trygge, eg finn eit nydeleg og skjerma venstrevendt dieder ute mot høgre og tek meg opp med øksene plassert i sprekka og stegjarna i eit riss på sida.

Neste taulengde er Vidar i front, det ser enkelt ut frå standplass, han bevegar seg sikkert som ein sveitsisk steinbukk oppover sjølv om det er vanskeleg å sikre. Men avslutninga skal vise seg å vere avansert balansetrening, då eg og Henning etter kvart klorar oss over kanten, er det heilt uforståeleg at Vidar kunne ha leia heile taulengda utan ei einaste sikring. 

No går det lettare oppover mot det ekte Hjørnet. Nokre isete opptak gjer at vi brukar tauet eit parti her også. Frå Hjørnet skal vi over Galleria, eg gjer meg klar i den spisse enden, og kjenner suget frå stupet under idet eg svingar meg ut i lufta.

Eg må ha brukt evig lang tid, men merkar det ikkje sjølv. Det er vanskeleg å sikre, alt er nedisa, og eg må koste vekk store mengder snø for å finne sprekker. Eit par-tre sikringar er det eg får inn bortover, og det skal vise seg å bli avgjerande.

Eg gløymer nemleg at eg no ikkje først og fremst sikrar for meg sjølv, men for dei som kjem etter, ettersom det er ein lang travers. Eg har berre gått bortover her ein gong før, på veg ned frå Storen, for å inspisere. Då var det enkel klyving. Dette er noko heilt anna.

Men eg kjenner til slutt att det eg trur må vere opptaket til hylla under Heftyes renne. Eg kostar mange kvadratmeter snø men finn berre sva. Til slutt går eg for det, og ved hjelp av litt is og ein slags kroppsjam kjem eg meg opp og får etablert standplass. 

– Gjenta! 

– Gjentaaaaa!

 Eg brøler ut i lufta. Vinden er alt eg høyrer til svar. Det er inga dekning. Det har byrja å snø igjen. Og tauet har stått heilt stille lenge. Inntil no har eg ikkje tenkt ein tanke på å snu. Det har vore heilt utanfor min horisont. Spesielt ettersom eg ser opptaket til Heftyes renne rett over meg. 

Men stemma til Vidar når meg innimellom. Ord som flyg i vinden. Brotstykke av setningar som er ute på eiga hand. Eg greier til slutt å setje dei saman. Snu. Pendel. Seint. Ned. Og i løpet av nokre minutt snur alt. 

Eg har klora øksene mine fast i den eine pannerynka til sjølve monarken, Store Skagastølstind. Det er 50 meter att til toppen. Så nær, så nær. Likevel er det her det endar. 

Ein argumenterer som sagt ikkje med kongelege. Heller ikkje med småbarnsfedre som skal levere born i barnehagen på austlandet neste morgon.

Oppdrifta mi er borte, frykta nærmar seg i staden. Eg forstår at eg må finne ein måte å kome ned på, utan at dei andre kjem opp. Å klatre ned svablokkene der eg kom opp er heilt uaktuelt. Brått forstår eg Vidar si utfordring – eg vil ikkje gå attende på sikringar som kan gje så stor pendel som det eg har lagt opp til.

I alle fall ikkje ettersom eg må klatre nedover. Og eg kan heller ikkje ta inn taua og rappellere – det er ein lang travers, ein rappell vil berre føre meg ned i veggen, og der vil eg sitje fast utan nokon til å sikre meg, medan Henning og Vidar står på Hjørnet utan tau. 

Til slutt forstår eg løysinga. Eg må ha det eine tauet og rappellere på det, medan Vidar framleis sikrar meg på det andre. Vi får til slutt brølt beskjedar til kvarandre, og systemet fungerer. Eg rappellerer ned på skrå på eitt tau, medan Vidar sikrar meg opp igjen til Hjørnet på det andre tauet. Først no ser eg på klokka. Den er fem. Det mørknar i sjutida. 

To rappellar og litt gåing seinare er vi nede ved innsteget vårt. Det er rart. Toppen var så innanfor rekkevidde heile dagen. No er den brått fjern. Vi var berre nokre småkryp i vinterskjegget til Storen. Audiensen vart avslått i siste sekund. 

Nede ved Skagastølsbu må vi på med lyktene, og etter ein kort stopp tek vi fatt på den lange vegen attende til Turtagrø. Kroppen er mørbanka, sekkane er tunge, og det er ei litt blanda kjensle å forlate fjella.

Ikkje den brusande kjensla av å ha lukkast som eg såg for meg. Men heller ikkje kjensla av nederlag. Meir stille. Kanskje ei ørlita frykt, fordi eg ein stad langt inne veit at eg vil prøve igjen. Samstundes ei kjensle av ro, fordi vi greidde å trasse desse kreftene og snu i tide. 

Toppen var kanskje prisen å betale for godt selskap. Og merkeleg nok tenkjer eg at eg hadde betalt den igjen. 

Eg kastar eit blikk attende. Han er der oppe i mørkret og skodda si enno, Monarken. Og eg trur han smiler litt i vinterskjegget sitt. På gjensyn.